آداب و رسوم مردم مسلمان “ترکيه” در ماه مبارک رمضان

زیتون، خرما، دست کم دو نوع پنیر شامل پنیرمعمولی و پنیر موسوم به “کاشار” از جمله مواد غذایی پرمصرف در این ماه است به طوری که این اقلام را در ماه رمضان تقریبا در تمامی منازل می‌توان مشاهده کرد.

عموم مردم در این کشور بر این اعتقادند که سفره‌های ماه رمضان با خیر و برکت همراه است. در ماه رمضان در ترکیه یک نوع نان مخصوص به نام “پیده رمضان” پخت می‌شود و ساعاتی قبل از افطار صف‌های طولانی در مقابل نانوایی‌هایی که پیده را عرضه می‌کنند می‌توان مشاهده کرد.

در این کشور رسم است که مردم افطار خود را با آب، خرما و یا زیتون باز کنند و به همین علت است که این سه ماده غذایی را می‌توان در تمامی سفره‌های افطار در ترکیه مشاهده کرد.در سفره‌های افطار بعد از بازکردن افطار به طورعمده سوپ‌های محلی که
“شوربا ” ناميده مي‌شود، سرو مي‌شود.

بعد از خوردن ” شوربا ” نیز معمولا یک غذای گوشتی به همراه برنج، ماکارونی و یا بلغور خورده می‌شود. ماست، انواع سالادها نیز در سفره‌های رمضان یافت می‌شود.

در ماه رمضان یک نوع شیرینی مخصوص به نام ” گوللاچ “‌ پخت می‌شود که با نشاسته و شیر درست شده به همراه گردو و پاشیدن دانه‌های انار بر روی آن مصرف می‌شود.بعد از افطار عمدتا جوانان محل دور یکدیگر جمع شده و تا پاسی از شب را به بازی و یا گردش می‌گذرانند.

رمضان در ترکیه با شکوه فراوانی گرامی داشته می‌شود، برپایی مراسم‌های افطاری، برگزاری جشن‌های بعد از افطار تنها بخش‌هایی از مراسم‌های ماه رمضان هستند.

در برخی از مناطق و شهرهای مختلف نمایشگاه‌هایی برپا و در آن بازی‌های سنتی همانند بازی‌های خیمه‌شب‌بازی، برنامه موسیقی‌های مذهبی و اصیل و نیز بخش رمضان‌های سنتی برگزار می‌شود.

در بخش رمضان‌های سنتی، شربت فروشان، آب‌نبات فروشان، شیرینی و پشمک فروشان و قهوه خانه‌هایی به روش‌های سنتی بازمانده از دوران سنتی با لباس‌ها و وسایل متعلق به دوران عثمانی به فروش محصولات خود می‌پردازند.

در سال‌های اخیر در بسیاری از شهرها و روستاهای “ترکیه”، برای افطاری دادن به افراد روزه‌دار، در خیابان‌ها چادرهایی برای سرویس افطاری برپا می‌شود و افراد خیر و یا شهرداری‌ها روزه‌داران را در این چادرها اطعام کرده و از آنها پذیرایی می‌کنند.

شهرداری “آنکارا” در 25 نقطه مختلف شهر بسته‌های مواد غذایی و شوینده را همه روزه در ایام ماه مبارک رمضان در اختیار 400 هزار خانوار و خانواده‌های بی‌بضاعت قرار می‌دهد.

در رمضان امسال نیز در 30 نقطه از شهر “آنکارا” چادرهای پخش غذا برای افطار روزه‌داران و کسانی که به هنگام افطار نتوانسته‌اند به منازل خود برسند ،با تدارک 3نوع غذا، تعبیه شده است که افراد روزه‌دار می‌توانند در این مکان‌ها افطار خود را صرف نمایند.

یک اعتقاد عمومی در “ترکیه” وجود دارد و آن این است که به هنگام افطار همه روزه‌داران باید بر سفره افطار حاضر باشند و هیچ روزه‌داری نباید از این نعمت محروم باشد به همین دلیل در بیشتر شهرهای “ترکیه” اطعام روزه‌داران رواج دارد.

در این ماه کمک‌های مردمی و شهرداری‌ها به نیازمندان در ماه رمضان بیش از دیگر ماه‌ها مشهود است. در ماه رمضان نسبت به دیگر ماه ها مساجد “ترکیه” پذیرای تعداد بیشتری نمازگزار است به طوری که به هنگام نمازهای یومیه تقریبا همه مساجد پر است .

تعمیرات و تمیزی و آمادگی مساجد برای ماه رمضان دست کم از حدود یک ماه مانده به رمضان آغاز و با شروع ماه رمضان مساجد نیز پذیرای مسلمانان می‌شوند.

نمازهای موسوم به نماز “تروایح” که شامل 21 رکعت است در ماه رمضان اقامه می‌شود و بدون اغراق می‌توان گفت که تمامی مساجد این کشور در شب‌های رمضان و در زمان اقامه نماز تراویج لبالب از نمازگزاران است.

نمازهای جمعه نیز در ماه رمضان نسبت به دیگر ماه‌ها با شکوه بیشتری اقامه می‌شود، در شب قدر ” ترکیه”  که در 28 رمضان برگزار می‌شود، تعداد نمازگزاران در مساجد این کشور به بالاترین میزان می‌رسد و نمازگزاران به دلیل کثرت جمعیت حتی در بیرون از مساجد نیز به اقامه نماز می‌پردازند.

در “ترکیه” آخرین روز ماه رمضان به نام روز ” عرفه ” نامیده می‌شود .10روز مانده به پایان ماه رمضان تلاش برای برگزاری هر چه باشکوه تر “عید فطر” آغاز می‌شود.”عید فطر” به همراه “عید قربان” دو عید بزرگ مردم “ترکیه” است که با شکوه خاصی جشن گرفته می‌شوند.

قبل از فرا رسیدن عید فطر منازل تمیز می‌شود و بانوان این کشور اقدام به طبخ شیرینیهای مختلف که در راس آنها باقلوا قرار دارد، برای پذیرایی از میهمانان خود می کنند، در روز عرفه برای کودکان لباس‌های نو خریداری می‌شود و درهر منزلی آب‌نبات و شکلات به وفور یافت می‌شود.

قبل از عیدفطر بانوان برای پذیرایی از میهمانان خود علاوه بر انواع شیرینی ، اقدام به طبخ دلمه برگ، یک نوع غذای سرد خمیری موسوم به ” بورک” نیز می‌کنند و از میهمانان خود در روزهای عید با شیرینی، بورک و دلمه و نیز انواع غذاهای گرم دیگر که همه روزه تهیه می‌شود، پذیرایی می‌کنند.

در روز عید فطر بعد از اقامه نماز عید، مردان به منزل آماده و صبحانه‌ای درخور تهیه و افراد خانواده در کنار یکدیگر صبحانه را صرف می‌کنند.
بعد از صرف صبحانه، بزرگان فامیل در منازل خود پذیرای کوچکترها می‌شوند. در روزهای عید دست بزرگان بوسیده شده و از آنان عیدی دریافت می‌شود.

به هنگام ورود به منازل در مرحله اول برای راحتی و تمیزکردن دست میهمانان به آنان”کولونیا” داده می‌شود.
“کولونیا” ماده‌ای است که به دلیل وجود الکل خاصیت ضدعفونی کننده دارد و چون در ساخت آن لیمو نیز به کار رفته شده باعث لطیف شدن دست می‌شود.

به میهمانان در مرحله اول شکلات داده می‌شود و سپس با قهوه ترک از آنان پذیرایی می‌شود،بعد از قهوه ترک با باقلواهای خانگی از میهمانان پذیرایی می‌شود و اگر موقع ظهر و یا عصر باشد از میهمانان با دلمه برگ، بورک و دیگر غذاهایی که پخته شده است نیزپذیرایی می‌شود.

بزرگان در این روزها به کوچکترها بسته به استطاعت خود عیدی پرداخت می‌کنند، در روزهای عیدفطر، کودکان با در دست داشتن کیسه‌هایی زنگ منازل را به صدا درآورده و عید را تبریک می‌گویند، صاحبان منازل نیز بسته به قدرت مالی خود به آنان آب نبات، شکلات و یا پول نقد عیدی می‌دهند.

در ماه رمضان شبکه‌های تلویزیونی اقدام به پخش برنامه‌های مخصوص دینی برای تشریح فضایل ماه رمضان و آشنایی هر چه بیشتر مردم این کشور با اسلام می‌کنند.

در روزهای عیدفطر که سه روز مي‌باشد نیز برنامه‌های مخصوی شادی از شبکه‌های تلویزیونی ترکیه پخش می‌شود، رمضان ماه همیاری و کمک در “ترکیه” است، در این ماه مردم این کشور سعی بیشتری برای کمک به نیازمندان و مستمندان می‌کنند.
.