چرا ترکیه مقصد جدید مهاجران ایرانی شده است؟

دلیل این اتفاق چه می تواند باشد؟ مردمان ترک زبان مهمان نوازتر شده اند؟ زندگی و کار کردن در شهرهای ترکیه راحت تر شده یا مهاجران ایرانی ترجیح می دهند در نزدیکترین کشور به سرزمین و خانواده شان اقامت داشته باشند؟

با چند نفر از ایرانی های مقیم کشور ترکیه گفتگو کردیم تا از انگیزه هایشان از مهاجرت به این کشور مطلع شویم. یک کارشناس مسائل سیاسی و اقتصادی می گوید: «تب مهاجرت ایرانی ها به ترکیه را باید از چند بعد بررسی کرد؛ بعد اول مربوط به بحران اقتصادی جهانی است که دبی در این میان بیشتر آسیب دید. بسیاری از تجار ایرانی که در دبی سرمایه گذاری کرده بودند، بعد از این بحران خسارت های سنگین دیدند اما در آن دوران ترکیه روابط خوبی با ایران داشت. نزدیکترین مقصد به ایران بود و از سوی دیگر انتقال سرمایه به این کشور راحت تر شده بود.

بعد دیگر این بود که وقتی تحریم ها علیه ایران تشدید شد، دولت امارات به دلیل پیشینه اختلافات سیاسی – تاریخی اش با ایران، مقررات بانکی و مالی علیه بازرگانان ایرانی را سفت و سخت اجرا کرد. برای همین شاهد کاهش شدید مبادلات بین ایران و امارات و از آنطرف افزایش مبادلات با کشورهایی مثل گرجستان بودیم.»

این کارشناس در ادامه می گوید: «دو سال گذشته مبادلات مالی امارات و ایران کاهش پیدا کرده است. در همین دوران، مبادلات بین ایران و ترکیه افزایش شدیدی داشته است. طی دو سال اخیر به دلایل اقتصادی و دلایل سیاسی (تحریم ها) اقامت در کشورهایی مثل امارات و گرجستان برای ایرانی ها ناامن شد. از سوی دیگر حوادثی مثل تجارت مواد مخدر و اتهام های تروریستی مهاجرت به مالزی و شرق آسیا را دشوار کرد.

به طور طبیعی ایرانی ها دنبال کشور جدیدی بودند که راحت تر سفر کنند، امکان سرمایه گذاری داشته باشند و اقامت راحت تری بگیرند. از طرف دیگر در عین اینکه سفر هوایی و زمینی به ترکیه و خرید خانه در این کشور راحت تر است، دولت ترکیه امکانات ویزا و اقامت را آسانتر از بقیه کشورها (به ویژه برای ایرانی ها) فراهم می کند.»

این کارشناس در ادامه می گوید: «بعد سوم امکان تجارت ایرانی ها در این کشور است. امکان تجارت خرده پا و تجارت چمدانی برای ایرانی ها بیشتر است و تجارت خرد در این کشور سرمایه کمتری می خواهد. از طرفی ایران به دلیل مشکلات به وجود آمده ناشی از تحریم ها، در حال حاضر مناسب ترین روابط تجاری و اقتصادی را با ترکیه دارد. شهروندان هم از این موضوع استفاده می کنند. چه شهروندانی که واردات کلان انجام می دهند و چه شهروندانی که در حوزه توریسم و پوشاک فعالیت دارند.»

یکی از ایرانیان مقیم ترکیه نیز می گوید: «علاوه بر اشتراک فرهنگی و تاریخی که با ترک ها وجود دارد، بخشی از جمعیت غرب کشور ترک زبان هستند و ترکیه برای آنهایی که زبان مادری شان ترکی است، امکان بهتری برای تحصیل فراهم می کند و راحت تر می توانند برای ثبت نام یا دانشگاه اقدام کنند. همچنین برای ایرانی های مهاجر امکان ارتباط با ایران راحت تر است. شما با یک بلیت اتوبوس ۱۵۰ هزار تومانی راحت می توانی از ترکیه به تهران سفر کنی.»

ایرانی دیگر مقیم ترکیه می گوید: «یکی از دلایل این موضوع، افزایش هزینه سفر به دبی و مقیم شدن در این کشور است اما به طور کلی، به دلایل مختلف از قبیل اشتراکات فرهنگی – تاریخی، تحصیلات کشور میزبان، تحریم ها، روابط سیاسی -اقتصادی دولت ها و حاشیه هایی نظیر پناهندگی و اقدام برای اقامت گرفتن در کشورهای دیگر، ترکیه تبدیل به مقصد اول مهاجرت ایرانیان شده است. از سوی دیگر موجی از مهاجران ایرانی درخواست پناهندگی به ترکیه داده اند که به کشورهای دیگر بروند. برای رفتن به بسیاری از کشورها باید به سفارتشان در ترکیه مراجعه کنی. تا چند سال پیش که سفارت انگلیس و کانادا در ایران بود، ایرانی ها کمتر به فکر اقامت در این کشور می افتادند.»

این ایرانی مقیم ترکیه در پاسخ به این سوال که با چه مبلغ پول می توانید یک خانه ۹۰ متری برای سکونت در استانبول تهیه کنید، می گوید: «با مبلغی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار دلار می توانید از طریق خرید مسکن در این کشور اقامت بگیرید.»

او همچنین می گوید بخش گردشگری ترکیه از یکسو و وارداتی که در ترکیه به ۱۸ میلیارد دلار رسیده از سوی دیگر باعث شده اند بازار کار در این کشور بیشتر از گذشته فراهم باشد و همین موضوع عامل مهاجرپذیری بیشتر این کشور شده است.».