تاثیر انتخاب جو بایدن بر ایران و ترکیه

گفتگوی جناب آقای حسنی مدیر ترکیه پرتال با جناب آقای علی اصغر نوروززاده کارشناس مسائل اجتماعی سیاسی در مورد تاثیر انتخاب جو بایدن  بر ایران و ترکیه انجام گرفته است.

ارزیابی شما از زمان ریاست جمهوری ترامپ بر ایران و ترکیه چگونه است؟

بحث ترامپ خیلی پیچیده است. ترامپ تنها ریس جمهور امریکا بوده که مناسبات بین المللی به نفع و با سلیقه خودش ادامه داده است. وقتی ترامپ کاندید ریاست جمهوری از طرف جمهوری خواهان شد کسی حتی از بین حزب جمهوری خواه این فکر را نمیکرد که روزی ترامپ حزب دموکرات را شکست دهد. ولی آقای ترامپ با وعده هایی که داد و با صحبتها و جریان دو قطبی امریکا را دامن زد و تعداد زیادی از شهروندان آمریکایی  و حتی کارخانه داران و سرمایه داران  همراه خود کرد. ترامپ باید عمل میکرد به وعده هایی که داده بود. مثل خروج از برجام یا پیمان های بین المللی. بیشتر فشار ترامپ برایران و اقتصاد ایران بود. بعد از خروج از برجام زمانی فرصت دادند تا تعامل ایجاد شود ولی ایران تمایلی نداشت. بعد از خروج از برجام ایران دچار رکود اقتصادی و تورم بالا و عدم صادرات و کاهش ارزش پولی و اقتصاد وابسته به نفت ایران با تحریم های سنگین نفتی و بعد بانکی بشدت ضربه دید. در این ضربه همسایگان ایران هم متضرر شدند. وقتی در مورد اقتصاد ایران و صادر کننده نفت صحبت میکنیم قطعا همسایگان ایران که خریداران نفت ایران هستند و ارزانتر دریافت میکردند متضرر میشوند. در کنار آن صنایع ایران هم متضرر میشود. رسانه ها در ترکیه برعکس ایران موافق ترامپ بودند تا بایدن مخصوصا کارشناسانی که موافق حزب عدالت توسعه بودند تمایل به ماندن ترامپ داشتند به علت رابطه صمیمانه بین آقای ترامپ و آقای اردوغان است. ضعف و عقب نشینی های ایران از منطقه و اقتصاد و بقیه موارد سیاسی و منطقه ای بیرون بیاییم میبینم ترکیه در زمان زمامداری ترامپ نقش مثبت در منطقه داشته است. ترکیه و ایران زمینه های تاریخی و فرهنگی وقومی زیادی با هم دارند. و در سالیان زیاد با توجه به جنگ و نزا دو همسایه بودند که همواره سعی کردند فقط به منافع مشترکشان پافشاری بکنند تا بر سر منافع بین المللی. منافع مشترک ایران و ترکیه به اعتقاد من در زمان ترامپ بشدت لطمه دید. ترامپ نابسامانی  اقتصادی تجویز میکرد. بازار بورس ترکیه بالا پایین زیاد داشت. آقای ترامپ میراثی به جا گذاشته در منطقه ما و بایدن می آید که نقطه مقابل این 4 سال است.

جو حاکم بر مدیا در زمان تبلیغات به اینصورت است که چه اتفاقی می افتد ولی ترکیه انعطاف و تعامل لازم با هر شرایطی را دارد و توانسته فرصت هایی برای خود بوجود بیاورد و منافع سیاسی و اقتصادی خودش را  تامین بکند

بنظر شما آیا این اتفاق در دوره ی ریاست جمهوری بایدن هم میتواند باشد یا با توجه به اتفاقات منطقه مقداری دچار مشکل خواهد شد؟

دیدگاه کلی حاکم بر رسانه ها همین است که اگر بایدن مستقر شود با توجه به گرایش هایی که دارند و اتفاقاتی که قبلا افتاده و تصمیماتی که گرفته شده احتمالا برای ترکیه یک سری خطوط قرمز جدید تعریف کنند و با این خطوط قرمز آقای اردوغان را محدود کنند. اما غافل نشویم از این که ترکیه سیاست خارجی فعالی دارد و همواره توانسته تهدید ها را به فرصت تبدیل کند. در سال 1399 امریکا و بایدن زمانی که اقتصاد ترکیه بشدت تورمی بود آقای بایدن کمک 5میلیارد دلاری امریکا به ترکیه را وتو میکند. آقای بایدن  در مردادماه امسال در مصاحبه با نیویورک تایمز مطرح کرد که ما بصورت دموکراتیک آقای اردوغان در داخل ترکیه حذف کنیم باید از احزاب مخالف استفاده کنیم. الان تصور از آقای بایدن همین است. اما باید در نظر داشته باشیم آقای بایدن که معاون بوده و 30سال از عمرش در امریکا سناتور بوده است قطعا با آقای بایدن در کاخ سفید و میراث دار تمام اختلافات دنیا که آقای ترامپ ایجاد کرده متفاوت خواهد بود. آقای بایدن طی یک سال آینده هیچ تنش جدیدی در دنیا ایجاد نخواهد کرد. و سعی در کاهش تنش ها خواهد کرد. این تنش ها را بخاطر خودش و اینکه پرچم امریکا بعنوان حامی دولت ها بالا خواهد برد. در تصور من آقای بایدن اینگونه نیست که تحریم برای ترکیه ایجاد کند. حتی در مورد خود ایران هم مجالی برای توافق با بایدن نیست تا زمان انتخابات ریاست جمهوری 1400. در ایران مجلس دنبال تصویب قانون لغو تحریم ها است. قانون لغو تحریم ها یعنی شما سانتفیوژها بیشتر کنید تا در مضیقه مذاکره قرار بگیرید. از این سو چند ماه پیش اعلان کرد که احتمال دارد انتخابات زودرس از طرف حزب در ترکیه خواهند داشت. ولی آقای اردوغان گفتند خیر این شکلی نیست و انتخابات در سال 2023 برگذار خواهد شد و نه زودتر. پس در داخل این منطقه دوتا کشور بزرگ داریم به نام ایران و ترکیه به عقیده من چه بایدن باشد چه ترامپ باشد چه سیاست های امریکا در منطقه باشد یا فرانسه چه اروپا بنظر من اگر منافع مشترک بین دو دولت ایران  و دولت ترکیه  مد نظر سران دو کشور قرار بگیرد و با تمرکز به منافع  اقتصادی نه سیاست  چون دو سر سود است. ما 13امین صادر کننده به ترکیه بودیم بیشترین قلم صادرات اقلام نفتی و مشتقات نفتی بوده است. ترکیه نیاز به انرژی نفتی دارد و این نفت ارزانتر از ایران خرید میکردند. ترکیه هم صادرات به ایران داشت که با این شرایط آن هم کاهش پیدا کرد. این یکسال ایران و ترکیه فرصت دارند بازسازی دوباره اقتصادی و رونق دوباره سرمایه گذاری های جدید داشته باشند و تبدیل به دوقطب تولیدی در منطقه شوند.

در ترکیه این باور هست که سیاست های آقای اردوغان  در این 20 سال یک روند کلی و مثبت بوده است با وجود اینکه در چند سال اخیر روند اقتصادی روبه کاهش بوده

به نظر شما آقای اردوغان برای خودش و حزبش خطری حس میکند یا نه برای انتخابات بعدی یا شخصیتی در ترکیه میبینید که از نظر قدرت حرفی در مقابل اردوغان داشته باشد؟

سیاستهای آقای اردوغان قابل پیش بینی نیست. او حزب عدالت و توسعه را تبدیل به بزرگترین ارگان مدیریتی کشور تبدیل کرده است. اتفاقاتی که در سال 2016 برای ترکیه افتاد خیلی سهمگین بود ولی آقای اردوغان از آن به خوبی گذر کرد.  حتی آن بحران یک پله ترقی برای او شد. از نظر اقتصادی ترکیه وام های سررسیده دارد که باید آنها را باز پرداخت کند. اقتصاد نو ظهوری دارد در تولیدات سبک و دنبال ساخت ماشین آلات صنعتی است. در این مسیر با توانمند کردن بخش خصوصی پیش میروند. علت  این بود که با سیاستهای سال1392تا 2004 برای آینده اقتصادی ترکیه نوشته شد توسط بانک بین المللی و نهادهای اقتصادی بین المللی در این راستا که با تقویت بخش خصوصی بتوانند سرمایه گذاریهای امن خارجی و شرکت های بین المللی را وارد کشور کنند. و از اصلاحات ارزی که در پولشان ایجاد کردند بیشترین بهره اقتصادی برای آینده کسب کنند. این برنامه چشم انداز 30 ساله داشت. آیا در این 30 سال آقای اردوغان هست. آقای بایدن صراحتا در مصاحبه با نیویورک تایمز ادعا کرد که باید از احزاب مخالف در ترکیه حمایت کرد تا اردوغان رای نیاورد. پس با این رئیس جمهور امریکا روبرو هستیم. دموکراتهایی که زیرک هستند و اتاق فکر دارند. آقای اردوغان برای ماندن باید از اینها عبور کند. در سال 2018 تراز اقتصادی در ترکیه تا صفر رسید و توانستند تراز منفی صفر کنند. تورم هم کاهش یافت. این مدیریت با تجربه به اینکه بدهی دولت به بانک های خصوصی نباید زیاد باشد و با مدیریت این بدهی  و نرخ بهره توانست تا حدودی تورم را مدیریت کند. نرخ ارز ترکیه وابسته بدنیا است. ترکیه در حال مراوده با کل دنیا است. تحریم اقتصادی ندارد. شرکت های بزرگ اروپایی در ترکیه فعال هستند و داد و ستد میکنند. و ارزش پولی ترکیه با شرایط بازارش با دنیا و همچنین سیاستهای دولت تعیین میشود. او با همراه کردن مذهب و حنبه های ملی در بین هوادارانش از آن استفاده میکند. در اوج اتفاقات قره باغ در آزربایجان آقای اردوغان در استانبول در بین ارامنه برای تجلیل از شهدا حضور پیدا میکند. او سیاستی بر مبنای منافع ایجاد کرده است هم در داخل هم در خارج از کشور. به نظر من او تا پایان دوره هست. اگر با بایدن سازش نکند ارزش لیر در مقابل دلار ریزش پیدا میکند. این یکسال هم برای اردوغان هم برای دولت روحانی خیلی مهم است.

با توجه به اینکه روابط  ایران و ترکیه سالهای زیادی با وجود حزب های مختلف و دولت های متفاوت باز هم ثابت بوده است بنظر شما این روابط حسنه میتواند ادامه پیدا کند یا نه؟ یا سیاست این مباحث را نمی پذیرد؟

بله ما اصلا نمیتوانیم پیش بینی کنیم و مطمئن باشیم که در  یکسال یا دو سال آینده روابط بین ایران و ترکیه ثابت باشد. ولی شرایطی که من مد نظرم است و اگر شکل بگیرد دو طرف بهتر خواهد بود این است که ما  اتاق های فکر فعالی داریم شرکت های فعالی داریم که به عنوان پل های ارتباطی سرمایه ها بین ایران و ترکیه فعالیت میکنند. مثل حلقه ارتباطی که شما در ترکیه پرتال ایجاد کردید بین ایرانیان در ترکیه و مردم ترکیه وایرانیان ساکن ایران. این حلقه ارتباطی وجود دارد کمرنگ شده از لحاظ اقتصادی ولی این حلقه ارتباطی ازهر سیاست مداری در دو کشور قدرتمند تر است. تاریخ ما مملو از ارتباط با ترکیه بوده است. اگر این رسالت را به بخش خصوصی واگذار کنیم و دولتها فقط حمایت کنند بخش خصوصی میتواند این حلقه ها را خیلی قوی تشکیل دهد و اقتصاد را قوی کند.

“یک رویداد هست که سازمان تجارت ایران با همکاری اتاق بازرگانی ایران ترکیه و با همکاری رسانه ترکیه پرتال یک هیات تجاری برای نمایشگاه 30ام آبان برای انجمن موسیاد که یکی از انجمن های بزرگ ترکیه است و در 70 کشور شعبه دارند کسانی که میخواهند بیایند نمایشگاه ما بشدت توصیه میکنیم. نمایشگاهی است که شرکت های خیلی قوی ترک هستند میتوانند بیایند و از این پل ارتباطی استفاده کنند. چون انجمن موسیاد در اکثر کشورهای اروپایی وامریکای شمالی و جنوبی شعبه دارد و میتوان از این فرصت استفاده کرد و از این نمایشگاه دو سه روزه استفاده کنند و همزمان دیدارهای در کنسولگری و شاید منطقه آزاد یکسری دیدارها برنامه ریزی کنیم از این پتانسیل ها اصلا استفاده نشده و جای کار زیادی دارد.اتاق بازرگانی ایران و ترکیه آقای سعادت خیلی خوب کار میکنند و اتفاقهای خوب در حال انجام است. چون نگاهشان یک نگاه خوب و یک نگاه به بخش خصوصی است. ما همه باید بجز تجارت خودمان حلقه ای ایجاد کنیم که منافع ملی هم ایجاد شود. با توجه به تحریم ها ما باید شرایطی ایجاد کنیم که محصولات وارد کشورمان شود. ”