پنج دلیل برای اینکه در ترکیه پناهنده نشوید؟

اگر شما در یکی از شهرهای پناهنده پذیر ترکیه زندگی کنید، شاید روزانه یا در طی هفته این موضوع را شنیده و یا دیده اید که برخی از دوستان، آشنایان و افرادی که به عنوان پناهنده در شهر شما زندگی میکنند ، عطای پناهندگی  UN  را به لقایش بخشیده اند و با پذیرفتن مشکلات به ایران بازگشته اند . متاسفانه تعداد پناهندگان ایرانی ، ۵ برابر نسبت به سال ۲۰۱۲ افزایش پیدا کرده  و این موضوع باعث طولانی شدن روند بررسی پرونده ها گردیده است .البته سیاست خود سازمان ملل در این رابطه را نیز نباید دست کم گرفت که با با افزایش تقاضای پناهندگی از جانب ایرانیان روند بررسی پرونده ها را با تاخیر انجام می دهد.

بخصوص که در شرایط موجود در منطقه و حتی آفریقا ،از کشورهای بیشتری پناهنده به ترکیه سرازیر شده است

پناهنده کیست ؟

بر اساس معاهده ژنو، پناهنده به شخصی اطلاق می‌شود که دچار ترس موجه از آزار و شکنجه و یا حتی مرگ به دلیل نژاد، مذهب، ملیت، عضویت در گروه‌های اجتماعی مشخص، عقاید سیاسی ویا حتی جنگ، باشد و پس از خروج از کشور خود، قادر به بازگشت به آن‌جا نیست.این مورد با مهاجرت تفاوت بسیار دارد ، زیرا مهاجرت امری است خودخواسته  و بدون داشتن مشکلات بزرگ و خاص قانونی و سیاسی و حکومتی و تبعا” با داشتن حق انتخاب کشور مورد نظر و امکان بازگشت به کشور خود در هر زمان که فرد بخواهد .اما پناهندگی به معنی خروج مادام العمر یا تبعید خودخواسته از کشور است و برای پذیرش آن لزوم  به داشتن  دلیل و مدرک مستند و کافی برای سازمان ملل متحد است که ثابت کند شخص از جانب حکومت تحت تعقیب یا شکنجه یا خطر جانی قرار دارد .

انتخاب پناهندگی به عنوان راهی برای خروج از کشور ، انتخاب بین بد و بدتر است و در این حالت ، شخص بدتر را انتخاب میکند . در پروسه مهاجرت قانونی ، شخص با مشکلات بزرگ و کوچکی مواجه خواهد شد که از لحاظ روحی نیاز به استقامت دارد و باید برای از پیش رو برداشتن آنها تلاش کند . اما در پروسه پناهندگی ، این مشکلات چند برابر میشود چرا که در اکثر کشورهای دنیا ، پناهنده به عنوان باری بر روی دوش دولت میزبان تلقی شده و بنابراین ، از کمترین امتیازات یک شهروند و حتی حق قانونی بهره مند است. یک مهاجر قانونی ، که تمامی هزینه های اقامت را هم پرداخته و با اجازه قانون در کشور دیگری زندگی میکند، شهروند درجه یک حساب نمیشود چه برسد به اینکه شخص مهاجر ، بدون هیچ پرداخت و حمایت قانونی ، پناهنده نیز باشد .

.

علت های بازگشت پناهندگان

از علت های عمده ای که پناهندگان ایرانی در ترکیه را به فکر بازگشت به ایران می اندازد می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1 –  فشار اقتصادی

فشار اقتصادی یکی از دلایل عمده ای است که پناهندگان را وادار به بازگشت به ایران می کند ، برای یک زندگی معمولی در ترکیه دست کم نیاز به ماهی 500 دلار آمریکا برای هر فرد است ، حال وقتی پناهنده نتواند این میزان هزینه را تامین کند زیر فشار قرار خواهد گرفت . معمولا افراد با تصور اینکه در ایران کاری را بلد هستند و در ترکیه می توانند آن کار را ادامه دهند به عنوان پناهنده وارد ترکیه می شوند . بسیار دیده شده است که “دکترها” و ” مهندسین ” که در ایران شغل و امکانات خوب داشته اند در اینجا مجبور به انجام کارگری همراه با تحقیر و توهین شده اند ،در نظر بگیرید که نمونه کارگری در ترکیه نیز بسیار با ایران تفاوت دارد . اینجا چیزی به اسم از زیر کار در رفتن معنایی ندارد و شما اگر روزانه ۱۲ ساعت تعهد کاری دارید عین ۱۲ ساعت را از شما کار خواهند کشید . بارها دیده شده است که بسیاری از کارفرمایان ترک از دادن حق و حقوق پناهنده خودداری می کنند چون از نظر قانونی هیچ نهاد حمایتی برای یک پناهنده که می خواهد کار کند وجود ندارد و این نمونه کارها هم کار سیاه محسوب شده و در صورت مطلع شدن دولت ، پناهنده بین ۲۴۰۰ تا ۴۸۰۰ لیر ترکیه جریمه خواهد شد و کارفرمای ترک نیز ۶ هزار لیره ترکیه جریمه پرداخت خواهد کرد .میزان حقوقی هم که به پناهنده و یا به اصطلاح خارجی تعلق می گیرد نصف حقوق یک ترک است . مثلاحقوق کارگری در رستوران  روزی ۳۰ لیر یا کارگری در کارخانه ها روزی ۳۵ لیر است که بازهم با امکان عدم پرداخت پول توسط صاحب کار و حتی گاهی تحقیر و توهین نیز وجود دارد.

از سوی دیگر شهرهایی که به عنوان شهرهای پناهنده پذیر محسوب می شوند ، شهرهای بسیار کوچک هستند که امکانات کار برای خود مردم آن شهر نیز به مقدار مناسب وجود ندارد چه برسد به پناهجویان خارجی . چون این تصور غلط در بسیاری از ایرانیان وجود دارد که ما به ترکیه می آییم و در مدت اقامت در ترکیه کار می کنیم و هزینه زندگی خود را تامین خواهیم کرد و در رویای خود زندگی در شهرهای ” استانبول ” و “آنکارا ” و “آنتالیا” را می بینند ولی پلیس آنها را به شهرهایی مثل ” اوشاک” و “نوشهیر” و “ارزنجان ” می فرستد که شاید در طول عمر خود حتی نام آنها را نشنیده باشند .چون اصولا هیچ گاه شهرهای تراز اول ترکیه  شهرهای پناهنده پذیر نیستند.

دلایل بالا و فشارهای اقتصادی در تامین مخارج زندگی آن هم در روندهای ۴-۵ ساله بررسی پرونده ،  باعث به اصطلاح بریدن پناهنده و بازگشتش به ایران می شود .

2- تغییر روابط اجتماعی و کمرنگ شدن اصول خانوادگی و اخلاقی

شاید ورود به ترکیهء سکولار که آزادیهای اجتماعی نیز تا حدود مطلوبی در آن وجود دارد باعث نوعی خوشایندی اولیه برای ایرانی هایی شود که به این کشور وارد می شوند اما روی دیگر این آزادی ها ممکن است باعث به وجود آمدن یک سری مشکلات اجتماعی و خانوادگی در افراد نیز بشود . بسیار دیده شده است که زوج های جوان حتی با وجود فرزند به ترکیه آمده اند در همان سالهای اول دچار از هم پاشیدن خانواده  شده اند . دلایل این امر بسیار زیاد است که اگر بخواهیم آنها را در اینجا بررسی کنیم ، حکایت مثنوی هزار من کاغذ است .

3- فشار محیط

محیط نیز میتواند منجر به فشار روحی بر روی پناهجویی شود که تازه به ترکیه آمده است به خصوص اگر این پناهجو زن نیز باشد . متاسفانه گاهی دیده شده است که بعضا” به طریقی میخواهند او را مورد سو استفاده جنسی قرار دهند یا از برخی از صاحب کاران ترک گرفته تا ایرانی هایی که بهانه کمک به فرد نزدیک می شوند ، تنها به دنبال سودجویی مالی هستند  و این سو استفاده های متعدد سبب تخریب روحیه فرد شده و به ناچار موجبات بازگشتش را فراهم می کند .

4-محدود شدن در شهر و امضای هفته ای

همانطور که می دانید هر پناهنده موظف است در هفته بین یک تا سه روز ، در محل اداره پلیس و یا اداره مهاجرت شهر خود حاضر شود و با اثر انگشت حضور خود را در شهر اعلام کند . این حضور ، اگر به صورت چند امضا پشت هم صورت نگیرد ، پلیس می تواند پرونده فرد را بسته و او را از کشور ترکیه دیپورت کند . همچنین پناهنده بدون اجازه پلیس از شهری که در آن اجازه اقامت گرفته نمی تواند خارج شود که خود این مسئله ، القا کننده حس زندانی بودن است  . این موضوع موقعی حاد می شود که پناهنده مدت چندین سال مجبور به ماندن درون یک شهر می شود .

5- استیناف یا جواب رد گرفتن

عامل مهم دیگر که موجب بازگشت پناهنده به ایران می شود نگرفتن جواب قبولی از سازمان ملل است ، زیرا وقتی پناهنده بعد از چند سال بلاتکلیف ماندن در ترکیه پرونده اش از جانب سازمان ملل رد می شود عملا هم امکان دیپورت به ایران را دارد و هم تمام امید خود به رفتن به کشور دیگر را از دست می دهد .

6- طولانی شدن روند بررسی پرونده و در نتیجه ماندن در ترکیه

روندی که در این سالها سازمان ملل با افزایش میزان پناهندگان ایرانی در پیش گرفته است باعث افزایش مدت زمان بررسی پرونده ها شده است . این خود عاملی برای دلسرد شدن افرادی است که هیچ مشکلی در ایران نداشته و صرفا برای رفتن به کشور دیگری به ترکیه آمده اند و اعلام پناهندگی کرده اند . این موضوع باعث می شود که این افراد وقتی مجبور به گذراندن یک روند بین ۴ تا۶ ساله در ترکیه شوند و تمامی سختی هایی که در بالا ذکر شد را تحمل کنند عطای پناهندگی را به لقایش بخشیده و به ایران باز میگردند.

حال که علت های بازگشت پناهندگان ترکیه به ایران را دانستید خوب است اضافه کنیم که چه کسانی بیشتر دیگران را تشویق به خروج از کشور می کنند و چه نفعی برای آنها دارد :

فروشندگان کیس و کاسبان پناهندگی

این افراد کسانی هستند که از استیصال و درماندگی یک پناهنده که معمولا مشکلی داخل کشور نداشته و صرفا آمده است تا به کشور دیگری برود سو استفاده کرده و ابتدا تحت عنوان کمک و با وجهه انسان دوستی ظاهر می شوند سپس به افراد نزدیک شده و با دریافت مبالغ کلان اقدام به دادن یک داستان دروغین به فرد به عنوان کیس می کنند ، ازآنجاییکه معمولا این داستان ها دروغی بیش نیست این نوع پرونده ها با جواب منفی در سازمان ملل مواجه می شوند و آنکه ضرر کرده آن پناهنده تازه واردی است که چند هزار لیر بابت این موضوع ،به فرد کیس فروش و کیس ساز تقدیم کرده است .

بعضی از وکلا :

عده ای از وکلا چه ترک و چه ایرانی هستند که منبع درآمدشان درماندگی انسان بی پناهی است که دوست دارد به کشور سوم برود . این وکلا ، با طلب کردن چند هزار دلار اقدام به نوشتن کیس می کنند و ورژن با کلاس ترِ همان کیس نویسان معمولی هستند . این افراد نیز معمولا همیشه همدستان دیگری در دست و بال خود دارند و افراد را به خروج از کشور و پناهنده شدن تشویق می کنند .

اقوام ، آشنایان ، همشهریان :

اقوام و آشنایان و همشهریان خارج از کشور ، افراد دیگری هستند که افراد داخل کشور را به خروج و آمدن و پناهنده شدن تشویق می کنند .همیشه نیز داستان هایی که ” فلان فرد ظرف مدتی کوتاهی به امریکا و کانادا و اروپا رسیده و اکنون در بهترین شرایط زندگیست ” در آستین دارند . البته این افراد بیشتر برای پر کردن خلا تنهایی خود اقدام به کشیدن فامیل و آشنا به دنبال خود می کنند وگرنه همه با وضعیت پناهندگان در کشور خود آشنا هستند .

افراد تنها ، سودجویان مجرد یا متاهل :

افراد دیگری که معمولا به افراد داخل کشور اصرار به خروج می کنند افراد تنهایی هستند که سعی می کنند تنهایی یا بی پولی خود در راه پناهندگی را با یک نفر دیگر که او را تشویق به خروج می کند جبران کنند . آنها نیز داستانهایی در بارهء یک سفر راحت به سرزمین رویاها حکایت میکنند .

اما  به راستی حقیقت چیست ؟

حقیقت چیزهایی است که برای شما در بالا عنوان کردیم .

پناهندگی نه تنها کار عاقلانه ای نیست بلکه سبب از دست رفتن دار و ندار ، زندگی و عمر و حتی گاه ،خانواده شخص در ترکیه خواهد شد . هر کس نیز شما را به گونه ای تشویق به خروج از کشور کرد باید ابتدا  بررسی کنید که به چه علت این کار را می کند . پناهندگی بخصوص برای خانواده ، غیر منطقی ترین روش خروج از کشور است .

اگر در اینجا افسانه هایی مثل ، گرفتن حقوق ماهیانه از سازمان ملل ، رفتن یک ساله به یک کشور دیگر ، زندگی و کار خوب در ترکیه و امثال اینها هم شنیده اید باید بگوییم که شایعاتی بیش نیست

پروسه اقامت ترکیه پروسه بسیار بهتر و منطقی تری است زیرا علاوه بر اقامت قانونی در شهرهایی که امکان کار و تجارت در انها بسیار است مانند استانبول ،انکارا و ازمیر ، شما در هرزمان که می خواهید میتوانید به ایران برگردید و پل های پشت سر خود را نیز خراب نکرده اید. در شرایط قانونی ، چنانچه مشکلی برای شما پیش بیاید و یا مسئله ای قانونی داشته باشید ، میتوانید با تکیه بر قانون ، حق خود را مطالبه کنید . همچنین با وجود اینکه به هرحال کشور مقصد زادگاه ما نیست ، اما اگر در آنجا به صورت قانونی اقامت و زندگی کنیم ، از بسیاری از حقوق شهروندی برخوردار خواهیم شد . واضح است که برای انجام هر کاری ولو کوچک ، چنانچه از روند قانون بهره مند باشد و به شکلی منطقی و عاقلانه انجام شود ، در هیچ جای دنیا نمیتوان به آن ایراد گرفت ، چه برسد به مهاجرت که بعد از فوت و طلاق ، بزرگترین بحران روانی انسان به حساب میاید . با داشتن اقامت ترکیه ، شما شانس گرفتن اجازه کار و یا راه اندازی کسب و کار خودتان را خواهید داشت و این به شما اجازه میدهد تا از کلاس شهروندی بالاتری برخوردار باشید .