چشم انداز صنعت فیلم و سریال ترکیه

خیلی از ما ایرانی ها ، از طریق فیلم هاو سریال های تلویزیونی ترکیه ، با جاذبه های این کشور آشنا شدیم . در این میان هستن علاقمندانی که دوست دارن از نزدیک فضای سینمایی و سریال سازی ترکیه رو تجربه کنن و در اون نقش آفرینی بکنن . ترکیه پرتال رفته سراغ یکی از سرچشمه های اطلاعات در این زمینه . گفتگوی جناب رضا حسنی با اقای رضا صیامی زاده تهیه کننده و کارگردان سینما و تلویزیون ایران و ترکیه ، در زمینه سینمای ایران و ترکیه و تفاوت های آن بود . متن این گفتگو هم در زیر آمده . توصیه میکنیم حتما ببینید .

معرفی میهمان

رضا صیامی زاده تهیه کننده و کارگردان سینما و تلویزیون ، متولد سال ۱۳۴۴ هست و در مراغه بدنیا آمده . او در سال ۱۳۷۰ در رشته سینما فارغ التحصیل شد . حدود ۲۰ سال در حوزه های تهیه کنندگی و کارگردانی فعالیت داشته ، همزمان به تدریس در رشته سینما هم مشغول بوده . در سال ۱۳۹۰ موسسه فیلم سازی خودش رو در ترکیه تاسیس کرده و هم اکنون به فعالیت در این حوزه مشغول است .

• نویسندگی ، تهیه کنندگی ، کارگردانی سریال داستانی وفیلم بلند “روزگاروصل” درسال 1376 ،
• مجموعه مستند “میراث مشترک”  درسال 1379 (تولید در جمهوری آذربایجان)
• فیلم بلند  “شیخ شامل“در سال1380 بعنوان تهیه کننده وکارگردان
• مجموعه مستند “پناهندگان“ در سال1381 بعنوان نویسنده,تهیه کننده وکارگردان
• مجموعه مستند“کرمانجها“در سال1382، بعنوان محقق ، نویسنده، تهیه کننده وکارگردان
• سریال داستانی“واپسین کوچ” در سال1384 ،بعنوان نویسنده، تهیه کننده وکارگردان
• مجموعه مستند“اقبال لاهوری“تولید در هند و پاکستان ،در سال 1385 ، بعنوان تهیه کننده وکارگردان
• مجموعه مستند“نوروز” درسال1389 ، بعنوان نویسنده ، تهیه کننده وکارگردان
• سریال داستانی هشتاد قسمتی“روزنامه چی ها“ در سال1390، بعنوان تهیه کننده (تولیددرجمهوری آذربایجان وجمهوری گرجستان)
• کارگردانی فیلم مستند قبرس شمالی ( درسال 1391 )
• و مجموعه مستند “سفربه شرق” برای شبکه TRT ترکیه ، از جمله فعالیت های سینمایی و تلویزیونی اقای رضا صیامی زاده ست .

تاریخچه همکاری مشترک سینمایی ایران و ترکیه 

به اعتقاد رضا صیامی زاده تهیه کننده و کارگردان سینما و تلویزیون ، همکاری مشترک ایران و ترکیه عمدتا در حوزه سینما بوده نه تلویزیون و بیشتر به  قبل انقلاب بازمیگرده . در اون زمان همکاریهایی بین سینمای ایران با عنوان” فیلم فارسی “و سینمای ترکیه با عنوان “یشیل چام” که هر دو سینمای مخاطب عام محسوب میشن انجام میشده . افرادی همچون اقای ایرج قادری و رضا بیک ایمانوردی از ایران و جنید آرکین  که در ایران معروف به فخرالدین و خانم امل سایین ، از ترکیه در قبل انقلاب کارهای مشترکی رو انجام دادن از جمله فیلمی به نام ” سرسپرده” که اقای قادری و خانم امل سایین در اون بازی هم کردن .

اما بعد انقلاب کار مشترک بین دو کشور انجام نشده . فقط برخی اوقات از یک سری لوکیشن دراستانبول و شهرهای دیگه ترکیه در فیلم های ایرانی، استفاده شده و یا بازیگرانی از ترکیه در برخی فیلمهای ایرانی باز کردن اما نمیشه به اینها کار مشترک گفت چون سرمایه گذاری مشترک صورت نگرفته و سوژه ای با فرهنگ مشترک دو کشور که مخاطب دو ملت رو جلب بکنه یا علایق مشترک دو ملت رو پوشش بده ساخته نشده.

رضا صیامی زاده معتقده ، یک دلیلش اینه که فیلمنامه هایی که در ایران نوشته میشه بیشتر به مسائل ایران می پردازه که بخشی از اون رویداد یا اتفاق در فیلمنامه در ترکیه اتفاق می افته . در فیلمنامه هیچ اشاره ای به مسائل ترکیه نداره . این تهیه کننده و کارگردان سینما ایران و ترکیه افزود باید فیلمنامه نویس به فرهنگ دو کشور آشنا باشه و طوری فیلمنامه رو پیش ببره که مخاطب دو کشور احساس بکنه فیلم براش جذابیت داره .

مقایسه سینمای ایران و ترکیه

رضا صیامی زاده درباره مقایسه صنعت سینمای ایران و ترکیه گفت در این زمینه ترکیه چند سال زودتر از ایران وارد شده و اولین تولید ترک ها در سال ۱۹۱۴ میلادی بوده . سینمای ترکیه بیشتر بازتاب جامعه ترکیه بوده و هر اتفاقی در ترکیه رخ داده در سینمای این کشور  منعکس شده ، اما در ایران نه . در ترکیه ۴ تا کودتا اتفاق افتاده و سینمای این کشور بعد از اینکه فضا بعد از کودتا کمی آروم شده ، به اون کودتا پرداخته و علیه اون کودتا فیلم ساخته شده  . او افزود اغلب رخدادهای سیاسی، اجتماعی ، فرهنگی و حتی اقتصادی در ترکیه بعد از مدتی در سینمای این کشور جلوه می کنه اما در ایران  هنوز در مورد کودتای ۲۸ مرداد کاری قوی و مستند در سینما ساخته نشده ، بخصوص بعد از انقلاب  .

مقایسه سالن های سینمای ایران و ترکیه 

رضا صیامی زاده در مورد مقایسه سالن های سینما در دو کشور ایران و ترکیه هم گفت در این مورد اصلا دو کشور قابل مقایسه نیستن  . در ایران فقط  ۴۴۰ سالن سینما وجود داره . یعنی در بیش از هزار شهر ایران اصلا سالن سینما نیست . اما در ترکیه ۲۲۰۰  سالن سینما بطور کامل و مجهز فعال هستن و این دوهزار و بیست سالن در سراسر شهرهای ترکیه گسترده هستن . در حالی که هر دو کشور جمعیت یکسانی دارن  .

اقای صیامی زاده البته این رو هم گفت که تا چند سال پیش بالای ۵۰ درصد  از سالن های سینمای ترکیه در اجاره کمپانی هالیود بود و این باعث شده بود فیلم های ترک برای فروش مشکل داشته باشن اما حدود ده سال هست که دولت قوانین رو اصلاح کرده و الان  بخش عمده از این سالن ها به فیلم های ترک سرویس میدن . مثلا سال گذشته ۳۰ میلیون ترک به تماشای فیلم های ترک رفتن . در حالی که در ایران شمار بینندگان حاضر در سالن سینما به ۵ میلیون نفر هم نمیرسه . دولت ترکیه به کمک سینما این کشور توانسته برخی از فرهنگ ها رو تغییر بده و برخی فسادها افشا شده .

رضا صیامی زاده با بیان اینکه در همه دنیا بخشی از سینما تجاری و گیشه ست و بخشی معتبر و حرفه ای هست گفت سینمای ترکیه هم مستثنی نیست . اگر چه در بخش حرفه ای سینمای ترکیه موفق نشده مدال اسکار رو کسب بکنه اما نخل طلایی کن رو گرفته .

رضا صیامی زاده معتقده سینمای ایران بعد انقلاب در فضای گلخانه ای و بدون رقیب واقعی و جدی، رشد کرده . درحالی که اگه سینمای خارجی در کنار سینمای ایران امکان داشت در سالن های سینمای ایران اکران داشته باشه ، اونوقت معلوم میشه سینمای ایران در چه سطحی قرار داره . ولی سینمای ترکیه در کنار سینمای خارجی رشد کرده .

مقایسه سریال های تلویزیونی ایرانی و ترکیه ای

صیامی زاده  در این باره گفت تلویزیون از دهه ۹۰ میلادی بصورت دولتی وارد ترکیه شده  و رفته رفته تلویزیون های متعدد خصوصی راه اندازی شده . اکنون بیش از ۴۰۰ شبکه تلویزبونی در ترکیه فعالیت می کنن . او افزود  تلویزیون در ایران بصورت خصوصی وارد شد اما هم اکنون بصورت دولتی اداره میشه و هیچ تلویزیون خصوصی در ایران فعالیت نداره .

رضا صیامی زاده درباره صنعت سریال سازی درترکیه گفت این صنعت امروزه در خیلی از کشورها جا افتاده . در هند که یک روزی مردم فیلمی بجز فیلم ترکی نمیدیدن امروز بیشتر سریال ترکی می بینن . در روسیه در امریکای لاتین و خیلی از کشورهای اسلامی و عربی سریال های ترکی جایگاه پیدا کردن . در شبکه های فارسی زبان هم همینطور هست .

نحوه همکاری ایرانیان با صنعت فیلم و سریال ترکیه

این کارگردان و تهیه کننده مشهور ایرانی که هم اکنون بعنوان یک فیلمسازموفق در ترکیه شناخته میشه به علاقمندان ایرانی توصیه کرد که برای حضور در سینما ابتدا باید به زبان ترکی کاملا مسلط باشن .

اگر به زبان ترکی مسلط نباشید حتی اگر در کار کارگردانی و نویسندگی و تهیه کنندگی حرف ای و خاص هم باشید ، نمیتونید جذب صنعت فیلم و سریال در ترکیه بشید . در کنار تسلط به زبان ترکی باید اقامت ترکیه رو هم داشته باشید .

اما درباره بازیگری و هنرپیشه شدن در ترکیه دیگه کاملا باید به زبان ترکی و فرهنگ ترکیه مسلط باشید تا بتونید وارد این حرفه بشید . اقای صیامی زاده افزود در ترکیه شرکت هایی هستند که بطور تخصصی بازیگر جذب می کنن و به سینما و تلویزیون معرفی می کنن . در این زمینه دانستن چند زبان ، داشتن مدارک مختلف مثل مدرک اسب سواری ، ورزشهای مختلف و… کمک میکنه به بالا رفتن امتیازات متقاضی  . این شرکت ها بعد از اینکه متقاضی رو بفرستن سر کار ، مبلغی رو میگیرن اما بابت معرفی پولی نمیگیرن .

اقای صیامی زاده همچنین درباره معرفی فیلمنامه از ایران به صنعت سینمای ترکیه هم گفت کسانی که قصد دارن فیلمنامه خودشون رو معرفی بکنن به سینماگران ترکیه باید از کانال همین شرکت های واسطه اقدام کنن . او البته معتقده فیلمنامه نویس ایرانی باید کاملا به فرهنگ و تاریخ ترکیه مسلط باشه تا بتونه فیلمنامه ای بنویسه که مورد پذیرش شرکت های سینمایی ترکیه قرار بگیره .

چگونگی تحصیل در دانشگاه های سینما تلویزیون ترکیه

صیامی زاده کارگردان و تهیه کننده ایرانی موفق در صنعت سینمای ترکیه گفت از دو طریق میشه این کار رو کرد . یکی از طریق گرفتن بورس تحصیلی که محدودیت سنی داره . و راه دوم از طریق شرکت در آزمون یوس هست به زبان ترکی و آزمون اس ای تی که به زبان انگلیسی برگزار میشه . دانشگاه میمارسینان رشته سینما داره که خارجی نمی پذیره . اما دانشگاههای مرمره استانبول و آنادولوی اسکی شهیر  هست که اونها هم معتبرن .

در مقطع فوق لیسانس و دکترا بیشتر به مباحث نظر سینما می پردازن و در مقطع لیسانس بیشتر عملی هست .

سینمای هنری ترکیه 

سینمای هنری و حرفه ای ترکیه جایگاه خوبی داره که در جشنواره کن جایگاه خوبی دارن . مثلا فردی مثل فاتح آکین کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کنندهٔ ترک‌تبار هست که در جهان شناخته شده ست و بخصوص در آلمان بسیار معروف هست و نماینده سال قبل آلمان در  اسکار بود .

جایگاه مدیا در ایران و ترکیه 

صیامی زاده با ابراز خوش بینی از نگاه بنیاد سینمایی فارابی برای کار مشترک با ترکیه ابراز امیدواری کرد که این اتفاق بیفته . اما باید ابتدا دید که ما قراره درباره چی کار مشترک بکنیم . مشترکات ایران و ترکیه چیست ؟ مخاطبان ترکیه چی می پسندن ؟ آنچه مخاطب ترکیه می پسنده چقدر در ایران قابل پخش هست ؟

این مقدمات اگر دیده بشه شاید این اتفاق مثبت عملیاتی بشود .