درآمد پزشکان در ایران و ترکیه
چرا بسیاری ایران را برای پزشکان متخصص بهشت می دانند؟ نتیجه ای که از گزارشها و پژوهشهای چند سال اخیر به دست آمده حاکی از این است که برخی از متخصصان پزشکی در ایران در آمد بالایی دارند. این گزارشها حاکی از این است که درآمد پزشکان بسیار بیشتر از سطح عمومی درآمدها است.
حتی بعضی از سایتهای خبری در هنگام جنجالی شدن موضوع زیر میزی آنرا تا ۴۰۰ هزار دلار در سال یعنی بیشتر از همه کشورهای دنیا ذکر کردند. اما برخی از پزشکان مسئول این حرفها را اغراق آمیز می دانند. ما در این یادداشت قصد داریم به برجسته ترین دلایل این اختلاف درآمد پزشکان در ایران در مقایسه با جهان و به خصوص کشور ترکیه بپردازیم؛ و ببینیم دلایل این تفاوت درآمدی بین پزشکان ایرانی و دیگر کشورها از جمله در آمد پزشکان ترکیه چیست؟ لطفا تا انتهای یادداشت ما را همراهی کنید.
در این یادداشت میخوانید:
چرا درآمد پزشکان در ایران بالاتر از ترکیه است
یکی از دلایلی که درآمد پزشکان در ایران یا افرادی که در حوزه پزشکی و سلامت در ایران کار می کنند بالاتر است میتواند این باشد؛ که پزشکها در ایران بیشتر برای خودشان کار می کنند؛ آنها یا مطب دارند یا حتی اگر در یک کلینیک و درمانگاه یا هر جای دیگر مشغول به طبابت هستند، خودشان اکثرا سهامدار هستند و درصد بالایی از پولی که از خدمات درمانی به دست می آورند به حساب خودشان واریز می شود.
حال اگر ما بخواهیم این شرایط را با درآمد پزشکان ترکیه مقایسه کنیم متوجه می شویم که معمولا جامعه پزشک ها در ترکیه به خاطر استانداردهای بالایی که برای مطب ها وجود دارد؛ پزشکها قادر به داشتن مطب شخصی نیستند و به همین دلیل بیشتر در کلینیک ها مشغول به کار می شوند.
به عبارت دیگر پزشک ها در ترکیه مجبورمی شوند برای کلینیک ها کار کنند. یا در بیمارستان ها و درمانگاه ها؛ که در همه ی این موارد آنها کارمند میشوند. و بابت خدمات درمانی که انجام می دهند یک حقوق ثابت دریافت می کنند. که این عدد درآمدی نسبت به پزشکان در ایران بسیار ناچیز و کم می باشد. و عملا می توان گفت در ترکیه پزشکی که ریسک کرده است و هزینه صرف کرده و سرمایه گزاری کرده است؛ میتواند درآمد بالایی از خدمات درمانی داشته باشد. در صورتی که در ایران عموما به این شکل نمی باشد. و اکثر پزشکها با یک مطب یا داشتن سهام درمانگاه ها و کلینیک می توانند درآمد بسیار بالایی داشته باشند.
مورد دیگری هم که در مقایسه درآمد پزشکان ایران با درآمد پزشک ها در ترکیه قابل تامل است این است که بحث نبود استانداردهای محیط کار در ایران را باید پذیرفت، و این غیر قابل انکار است که برخی پزشکان ایرانی در تایم کاری‌شان بیشتر از پزشکان کشورهای پیشرفته بیمار ویزیت می‌کنند، و به دلیل نبودن یک ساختار نظارتی قوی برای اعلام دقیق این عددها و دستمزدها نمی شود که داوری بهتری شود. در صورتی که در کشور ترکیه این استانداردها به دقت رعایت شده و امکان همچین تخلفاتی وجود ندارد.
در ایران پزشکها از کارتخوان و مالیات فراری هستند
یکی دیگر از موارد فرار مالیاتی پزشکها و استفاده نکردن از دستگاه های کارتخوان و مشخص نبودن درآمد آنهاست که این امر منجر به فرار مالیاتی شده است. طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، میزان فرار مالیاتی پزشکان حدود ۶۷۰۰ میلیارد تومان در سال است. در حالی که این صنف در حال حاضر فقط حدود ۱۵۰ میلیارد تومان مالیات پرداخت می‌کند و ثبت‌نام پزشکان در سامانه پایانه فروشگاهی به دلیل مشخص شدن و شفاف شدن درآمدهای این صنف، موجب جلوگیری از فرار مالیاتی آنها میشود.
در این میان الزام پزشکانی با ۶۷۰۰ میلیارد تومان فرار مالیاتی به نصب کارتخوان، موجب جلوگیری از فرار مالیاتی این صنف، کمک به فرآیند حسابرسی مالیاتی کشور و محقق شدن درآمدهای مالیاتی در لایحه بودجه ۹۹ خواهد شد که در صورت محقق شدن این امر، هم نگرانی بابت تحقق درآمدهای درنظر گرفته شده در لایحه بودجه سال جاری از بین خواهد رفت و هم اینکه با معضلی به نام «فرار مالیاتی» که دست و پا گیر دولت شده مقابله خواهد شد که در نهایت، این پیامدها نشان دهنده اهمیت ثبت‌نام پزشکان در سامانه پایانه فروشگاهی است.
اما تاکنون با توجه به عدم تمکین ۵۰ درصد پزشکان از این قانون، باید منتظر اقدامات، تمهیدات و مجازات بازدارنده بهتر و موثرتری در این زمینه توسط مسئولان سازمان امور مالیاتی در سال جاری باشیم؛ زیرا همانطور که شواهد نشان می‌دهد جرائم درنظر گرفته شده تاکنون نتوانسته عامل موثری در تمکین این صنف از نصب کارتخوان باشد. حتی در این زمینه برخی کارشناسان اقتصادی پیشنهاد می‌کنند؛ برای جلوگیری از فرارهای مالیاتی جامعه پزشکان کل درآمدهای پزشکان مطابق با کد ملی آنها مشمول مالیات شود.
در کشور ترکیه به دلیل وجود داشتن صندوق مکانیزه فروش یک سیستم حسابداری فروش کامپیوتری است که با استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری فروشگاهی در مدل‌های مختلف عرضه میشوند. همچنین، از این سیستم برای ثبت اطلاعاتی همچون خرید و فروش، موجودی کالا، نگهداری هزینه در یک واحد شغلی و در جهت اجرای هر چه بهتر از قوانین و مقررات مربوط به مالیات استفاده میشود. باعث میشود که پزشکها در ترکیه نتوانند فرار مالیاتی داشته باشند
علاوه براین، در کشور ترکیه با استقرار نرم‌افزار صندوق فروش برای کمک به فرایند حسابرسی مالیاتی یکی از راهکارهای ارائه شده در بسیاری از کشورهای جهان است که باعث شفافیت بیشترشده و در نهایت این صنف پزشکی دیگر به فرار مالیاتی متهم نمی‌شود.
نهادینه شدن تجارت دارو بین پزشکها و شرکتهای دارویی
مسئله ی دیگری که در رسانه ها و گزارشها بار ها و بارها جنجال بر انگیز شده، این است که در بسیاری از موارد روابط مالی خارج از عرف بین برخی پزشکان و شرکتهای دارویی در ایران وجود دارد؛ برخی از پزشکان، بدون توجه به الزامات سلامتی بیمار خود، صرفاً به تجویز داروهایی می‌پردازند که شرکتهای تامین‌کننده آن داروها، مشوقهای مالی بیشتر و چشمگیرتری برای پزشکان در قبال تجویز دارو در نظر گرفته باشند. پرداخت مشوقهای نقدی، اهدای رایگان دارو به داروخانه‌‌ها و پزشکان و اعطای جوایز مختلف به پزشکان مانند تور سفرهای خارجی در قبال تجویز داروی یک شرکت خاص، نمونه‌‌هایی از اقدامات شرکتهای تأمین‌‌کننده دارو است که متأسفانه در زمان حاضر به‌غلط، تحت عنوان “مارکتینگ” بین پزشکان و شرکتهای تأمین‌‌کننده دارو جا افتاده و رسمیت یافته است!
با این که به صراحت کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، این مناسبات مالی و وجود چنین روابط مالی را تخلف می دانند؛ و در سند جامع اخلاقی نظام دارویی کشور نسبت به این مسئله هشدار داده و صراحتاً تاکید کرده که انتخاب شرکتهای تولید، وارد و پخش‌کننده دارو از سوی داروسازان باید بر اساس کیفیت خدمات و محصولات آنها و نه براساس قیمت مناسب و جوایز و تسهیلات ویژه آنها باشد.
و با این که بارها تاکید شده است که هر شرکتی که غیر از تعاریف قانونی و جهانی و اخلاقی، امتیازات غیراصولی برای فروش محصولات خود در نظر بگیرد، محکوم و قابل پیگیری است. اما همچنان این تجارت دارو بین پزشکها و شرکتهای دارویی وجود دارد و همین مسئله باعث تفاوت درامدی فاحش شده است. در صورتی که در کشور ترکیه با برقرای قوانین و مجازاتهای سفت و سخت مانع از شکل گرفتن تجارت دارو بین پزشکها و شرکت های دارویی شده اند.
بعضی از پزشکها با ارز دولتی و قرارداد با شرکت های تجهیزات پزشکی و دارویی ثروتمند شده اند
با مطرح شدن ارز چهار هزار و دویست تومانی بعضی از پزشکها برای واردات یا خودشان به عنوان وارد کننده این ارز را گرفتند یا این که با وارد کنندگان این برندها مشارکت کرده و با شیوه های بازاریابی خاص دارویشان را بر روی نسخه‌ها برده اند و باعث سودهای کلان و هنگفتی شده اند. در مورد تجهیزات پزشکی نیز به همین گونه است؛ پزشکها یا خودشان وارد کننده این تجهیزات پزشکی با ارزهای دولتی بوده اند یا سهامدار این گونه شرکت ها هستند یا این که با شیوه های بازاریابی خاص خودشان و تجویز کردن آن در نسخه بیمار توانسته اند علاوه بر فروش خدمات درمانی در این موارد هم شریک شده و ثروت های کلانی را به جیب بزنند.
به طوری که در بسیاری از گزارشها ما میخوانیم متوسط درآمد سرانه، توزیع یکسانی در جامعه ندارد. و آنچه در این پژوهش ها و گزارشها بیش از همه به چشم می‌خورد، نبود آمار دقیق از درآمدهاست. در صورتی که در کشور ترکیه به خاطر قوانین سفت و سخت به وجود آمدن همچین مافیاهایی در صنعت دارو و تجهیزات پزشکی غیر ممکن است. و به همین دلیل پزشکها نمی توانند با این سرعت ثروتمند شود.
