بانکداری الکترونیک و دیجیتال در ایران و ترکیه چه تفاوت هایی دارند؟
در این یادداشت میخوانید:
معرفی مرکز فرهنگسازی و آموزش بانکداری الکترونیک شبکه بانکی کشور(فابا)
دکتر محمد بیات ، مدیر عامل فابا درابتدای گفتگوی زنده اینستاگرامی با اقای حسنی موسس ترکیه پرتال به معرفی مرکز فابا پرداخت . او گفت شورای راهبری بانکداری الکترونیک در سال 1386، براساس الزامات برنامه چهارم توسعه کشور و مصوبه هیات وزیران، به منظور توسعه همه‌جانبه و پایدار بانکداری نوین شکل گرفت. این شورا، که مقامات ارشد وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی و بانکهای دولتی و خصوصی، در آن عضویت داشتند، 9 کارگروه تخصصی تشکیل داد. این کارگروه‌ها، هرکدام، قطعه‌ای از پازل توسعه بانکداری الکترونیک را تکمیل می‌کردند. یکی از آنها، کارگروه «فرهنگسازی و آموزش» بود که با محوریت بررسی مباحث سرمایه‌های انسانی، آموزش کارکنان و مشتریان نظام بانکی، نشر ایده‌ها و آشنایی جامعه با بانکداری نوین، راه‌اندازی شد. پس از گذشت مدتی، نام این کارگروه، به مرکز فرهنگسازی و آموزش بانکداری الکترونیک شبکه بانکی کشور تغییر کرد و به اختصار «فابا» نامیده شد . برای فابا 12 سرفصل کاری تعریف شده .
تولید محتوای دانش فنی، انتقال دانش فناوری به صنعت بانکداری و پرداخت، برگزاری دوره‌های مهارتی و کاربردی، برگزاری سمینارهای تخصصی، معرفی ایده‌های برتر، معرفی شرکت‌های استارتاپی و تسهیل‌گری در حوزه نوآوری، برگزاری نمایشگاه تراکنش ایران (ITE)، برگزاری جشنواره‌های فین‌تک، چهره‌های ماندگار، شهر هوشمند و انتشار اخبار و مطالب تخصصی حوزه بانکداری، پرداخت و فناوری ، از جمله فعالیت های فابا ست .
در سالهای اخیر فابا به این نتیجه رسیده که برای توسعه و افزایش کیفیت فعالیت‌های خودش ، باید ساختار مجموعه را گسترش دهد. فابا اکنون وظایف خود را در قالب بخش‌ها، مؤسسه‌ها و شرکت‌های زیر مجموعه این مرکز، پیگیری میکنه ، از جمله بخش
- نشریات : که شامل فصل‌نامه تراکنش ایران، ماهنامه بانکداری الکترونیک و هفته‌نامه سکه است .
- کانون کتاب و اندیشه، خدمات آموزشی : که شامل موسسه آموزشی فناوران فابا ، میشود .
- شبکه رسانه‌ای : که در قالب پایگاه خبری–تحلیلی فابانیوز ، فعالیت می کند .
- خدمات چندرسانه‌ای :که موسسه فابامدیا رو در بر میگیره
- خدمات استارتاپی : که در قالب فاباتک و مرکز تسهیل‌گری اکوسیستم استارتاپی ایران ، فعالیت داره
- خدمات نمایشگاهی و بین‌المللی :که شامل شرکت بین‌المللی تراکنش گستر خاورمیانه و خدمات مشاوره‌ای ، علمی و پژوهشی میشود .
نقش فناوری های نوین در صنعت بانکداری آینده
مدیرعامل فابا درباره فناوری های مالی گفت به جرات میتوان گفت صنعت بانکداری، پرداخت، بیمه، مدیریت شهری و اپراتورهای مخابراتی ، بدون بهره گیری از فناوریهای نوین ، در آینده هیچی در بساط نخواهند داشت و از بین خواهند رفت . پدیده کرونا هم عامل دیگری شده که موضوع فناوری در زندگی بشر پر رنگ تر بشه . اقای بیات با تاکید بر اینکه میتوان به جرات گفت کرونا نقطه عطفی است در تاریخ فناوری و کسب و کارها گفت امروز جهان ناچاره بسیاری از خدمات مالی و تجاریشون رو از راه فناوری تامین کنن . در آینده مردم بیشتر برای تفریح و رفع نیازهای عاطفی از خانه خارج خواهند شد و بقیه امور زندگیشون بر بستر فناوری انجام خواهد شد. در این رابطه طبیعتا فین تک ها که در دنیا به یک جریان توزیع فناوری تبدیل شدن جایگاه ویژه تری پیدا خواهند کرد . سرمایه گذاریها به سمت فین تک ها خواهد رفت .
اقای بیات به تعریف فین‌تک ها اشاره کرد و گفت این اصطلاح از ترکیب دو مفهوم «finance» و «فناوری» ایجادشده و به کاربرد فناوری و مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه در عرصه خدمات و سرویس‌های مالی گفته میشه که به طور کلی، به ۹ بخش تقسیم می‌شن :
- رگ‌تک (RegTech)
- ولث‌تک (WealthTech)
- اینشورتک (InsurTech)
- پی‌تک (PayTech)
- بانک‌تک (BankTech)
- لندتک (LendTech)
- مدیریت مالی (PFM)
- رمیتنس (Remittance)
- ارزهای رمزنگاری‌شده (CryptoCurrency)
اقای بیات با اشاره به توسعه روز افزون فین تک ها در لایه های مختلف گفت روزی صنعت بانکداری جهان فین تک ها رو تهدید می پنداشت و آن را عامل محدود کننده می دانست اما امروزه دیدگاه کاملا تغییر کرده و صنعت بانکداری برای افزایش نفوذش محتاج فین تک هاست و باید گفت صنعت بانکداری دیگه بدون فین تک ها نمیتونه چابک به فعالیت ادامه بده .
جایگاه فین تک ها در نظام بانکداری ایران
مدیر عامل فابا در مورد درک بانکداری ایران از فین تک ها گفت در ایران الان فضا مساعد شده و دیگه اون مقاومت ذهنی در مدیران وجود نداره . در این مدت استارتاپ های بسیاری شکل گرفتن . اما متاسفانه دیجیتالی نبودن صنعت بانکداری در ایران باعث شده که فین تک ها از رشد کافی برخوردار نباشن . یعنی نظام بانکداری ایران درسته از بانکداری سنتی گذر کرده و الکترونیکی شده اما در گذر از بانکداری الکترونیکی به دیجیتالی هنوز همت لازم یا خواست لازم صورت نگرفته. در بانکداری دیجیتالی هسته اصلی بانکداری بر اساس فناوریست . اگر این سمت و سو در نظام بانکداری ایران شکل بگیره امکان حضور فین تکی ها و دایره فعالیتشون بیشتر میشه . والا میشه عین عارضه ای بر بدن پیر یا ساختار کهن . خوشبختانه فین تکی های شکل گرفته در ایران دارن فشار خودشون رو بر پیکره بانکداری الکترونیک ایران میارن تا به سمت دیجیتالی شدن گام بردارن . و تا الانم توفیقات خوبی داشتن . بیات افزود خبر خوب اینه که از پارسال سند حرکت نظام بانکداری از الکترنیکی به سمت دیجیتالی شدن ابلاغ شده و پیگیری ها شروع شده . باید زیر ساخت ها برای این تحول بزرگ اصلاح بشه که کار شروع شده . استارتاپ های خوبی در این زمینه شکل گرفتن و باید با حمایت لازم اونها رو به خط پیشرفت بندازیم .
او گفت الان استارتاپ های خوبی در این زمینه در ایران شکل گرفتن . مثلا “پرداخت یارها” امروزه جایگاه مناسبی در ایران دارن .در حوزه پیمنت استارتاپ های فوق العاده ای داریم که سودآور هم هستن . اما در بخش هایی ، حرکت کردن استارتاپ ها در نظام بانکداری فعلی ، مثل حرکت کردن در میدان مین هست . راهکار بیات در این زمین حذف بروکراسی در این حوزه و اصلاح قوانین هست . او معتقده باید با اصلاح قوانین و زیر ساخت ها ، شرایط رو برای بقا و سود دهی استارتاپ ها فراهم کنیم . بیات افزود در بخش بیمه ها هم اقدام جدی صورت نگرفته و بیمه ها از نظام بانکی کشور هم عقب تر هستن . البته روند رو به جلوست و توی سالهای اتی امیدواریم شرایط مناسبتری فراهم بشه .
بانکداری الکترونیک و دیجیتال در ترکیه
اقای حسنی موسس ترکیه پرتال هم در بخشی از گفتگوی لایو با اقای بیات مدیر عامل فابا ، به آمار رشد فین تک ها در ترکیه اشاره کرد و گفت تا سال 2012 در ترکیه برای توسعه فین تک ها ۴/۶ میلیون دلار سرمایه گذار شده این عدد در 2016 رسیده به ۵۳ میلیون دلار و در سال 2018 به ۱۵ میلیارد دلار رسیده و قرار بوده در 2020 به ۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری برسه که هنوز اماری منتشر نشده . او فعالیت پرشمار بانکهای خصوصی در ترکیه را نشان زیر ساخت مناسب دانست و گفت ترکیه تمرکز جدی در ارتقا زیر ساخت فناوری مالی کرده . اقای حسنی گفت ترکیه در بحث ارز دیجیتال یا (Cryptocurrency) خیلی قوی داره حرکت میکنه. اقای حسنی با اشاره به رشد خیلی موفق بیمه ها در ترکیه ابراز تعجب کرد که چطور ترکیه در زمینه نمایشگاههای بین المللی در حوزه بانکداری و بیمه اقدامی نکرده .
اقای بیات مدیر عامل فابا هم گفت یکی از اهداف برگزاری مشترک نمایشگاه بین المللی تراکنش در استانبل و تهران ، بیشتر تبادل اطلاعات بین دو کشور هست که فقط به چند روز برگزاری نمایشگاه بسنده نمیشه بلکه در طول سال و مدام این همکاری ادامه خواهد داشت . اقای بیات با بیان اینکه حوزه فناوری مرز نمیشناسد گفت اگر یک استارتاپی محصولی رو در حوزه فناوری ارائه میده لزوما بازارش فقط در ایران نیست بلکه در تمام جهان قابل استفاده میتونه باشه . پس همکاری ایران و ترکیه از این منظر میتونه همکاری میتمری باشه که نمایشگاه در واقع تجلی این همکاری خواهد بود . بطور کلی این نمایشگاه و به طبع ان دیدارها و همکاریهای بعد اون میتونه فرصت های مناسبی رو در اختیار گرمایه گذاران ، استارتاپ ها و خریداران محصولات و خدمات در حوزه بانکاری ، بیمه ها و اپراتورها فراهم میکنه . او با اعلام خبر شکل گیری انجمنی با همکاری شرکای ترک در ترکیه خبر داد که ایران عضو ثابت و دائم اون خواهد بود و تاکنون ۵۰ کشور عضویت در این انجمن رو خواستار شدن . این اتفاق هم فرصت خیلی خوبی رو برای استارتاپ های حوزه فناوریهای مالی بوجود خواهد اورد . البته این انجمن حوزه فعالیت خودش رو گسترده تررتعریف کرده و حتی حوزه های پترو شیمی ، انرژی ، کشاورزی و پوشاک هم هست اما رویکرد اصلیش در زمینه فناوری های مالی ست .
اقای بیات ضمن اطمینان دادن به استارتاپ های متقاضی شرکت در نمایشگاه بین المللی تراکنش استانبول برای حفظ ایده ها ، ابتکارها و اختراعاتشون گفت ما منتظر دولت ها برای رشد دادن به کسب و کارهای فناورانه نمی مانیم و با رعایت قوانین دو کشور ، سعی می کنیم از ظرفیت های بر زمین مانده بهره گیری کنیم .
به تعویق افتادن برگزاری نمایشگاه تراکنش استانبول
در استانبول درصد برگزاری تراکنش استانبول هستیم که تحت عنوان شرکت بین المللی تراکنش گستر خاورمیانه فعالیت می کنه .او پیشینه این نمایشگاه رو مرتبط با نمایشگاه تراکنش ایران ذکر کرد و گفت
با توجه به اهداف و ماموریت‌های مرکز فابا، برنامه‌ریزی برای برگزاری «نمایشگاه بین‌المللی تراکنش ایران»، از سال‌ها پیش در دستور کار فابا قرار گرفت و از سال 1394 عملی شد.این رویداد در پنج سال گذشته ، در آبان ماه برگزار میشد .تقریبا بیشتر این سال ها بعلت امضا برجام ، شرایط برگزاری نمایشگاه خوب بود تا اینکه امریکا از برجام خارج شد و دوباره شرایط سخت شکل گرفت و حضور شرکت های جهانی فناوری بیس در ایران کم رنگ شد . خب باید به تمایلات شرکت های ایرانی برای تعامل با دیگر شرکت های جهان پاسخ میدادیم و راهی برای عبور از این سد تحریم پیدا می کردیم که بهترین راه برگزاری این نمایشگاه تراکنش در دیگر کشورهای همسایه بود . اینجا بود که شهر تجاری استانبول بعنوان بهترین گزینه انتخاب شد . در رایزین با مقامات ترکیه متوجه شدیم اصلا چنین نمایشگاه فناوری در حوزه صنعت بانکداری و پرداخت در ترکیه وجود نداره . طرف ترک خیلی علاقمند بود این نمایشگاه در ترکیه برگزار بشه اما تجربه اش رو نداشتن و مایل بودن ما تجربه ۵ ساله خودمون رو در اختیار اونها قرار بدیم . به این ترتیب اولین گام برای برگزاری نمایشگاه تراکنش استانبول شکل گرفت و قرار شد در 17 ژوئن 2020 برگزار بشه اما متاسفانه با پدیده کرونا مواجه شدیم و شرایط طوری پیش رفت که در مجموع تصمیم بر آن شد که این نمایشگاه در خرداد سال ۱۴۰۰ برگزار شود . اقای بیات با بیان اینکه تعویق یکساله برگزاری نمایشگاه میتونه فرصت یکساله ای باشه برای برگزاری نمایشگاهی به مراتب قوی تر از همه سرمایه گذاران و استارتاپ های حوزه فناوری مالی دعوت کرد که برای برگزاری هر چه قویتر این نمایشگاه همکاری کنند.
