چگونه در ترکیه از تسهیلات دولتی جهت طرح‌های استارت آپی استفاده کنیم؟

در این یادداشت سعی کرده ایم گفتگوی آقای رضا حسنی مدیر ترکیه پرتا با جناب آقای وحید احمدی پور کارآفرین حوزه تکنولوژی های تجهیزات پزشکی را به صورت متن بیاوریم  لطفا تا انتها با ما همراه شوید.

موضوع گفتگو چگونه در ترکیه از تسهیلات دولتی جهت طرح‌های استارت آپی استفاده کنیم؟ بوده است.

میهمان برنامه: آقای وحید احمدی پور متولد شهر تبریز هستند. از سال 2014 به ترکیه مهاجرت کردند. در ایران در زمینه طراحی و ساخت ماشین آلات مشغول به فعالیت استارت آپی بوده است. در ترکیه در رشته مکاترونیک ادامه تحصیل دادند.

تز ارشد ایشان در زمینه مکاترونتک (ارتباط انسان و ژپوت ) بوده است. آقای احمدی پور  فاز تحقیقاتی که در تز ارشد داشته  بعد از اتمام دوره ارشد وارد سیستم تحقیقاتی و استارتاپی ترکیه و اکو سیستم ترکیه که از طریق دانشگاه با آن آشنا شده بودند، می‌شود.

آقای احمدی پور در مورد اکو سیستم‌های استارت آپی که در ترکیه است گفتند: هر کدام در زمینه‌ای خاصی تمرکز دارند. اولین فاز ورود به سیستم استارت آپی ترکیه از سیستم پیش رشد و شتاب دهنده‌ها است.

در این فاز دولت ترکیه یک بسته حمایتی دارد. یک مزیتی که دولت ترکیه دارد این است که نسبت به کشورهای در حال توسعه یک شتاب درآمد ارزی خوبی از سیستم توریست داشت که به علت التهابات منطقه ای کاهش پیدا کرد و دولت ترکیه احساس خطر در این زمینه کرد.

ترکیه با توجه به اینکه به بازار اروپا نزدیک هست و نیروی کار ارزا‌ن‌تری نسبت به اروپا دارد سعی کرد در کنار صنعت توریسم یک حمایت از استارت آپ ها و اقتصاد های خرد و شرکت های زود بازده انجام دهد و برای این طرح‎ها مرحله به مرحله یک پکیج تعریف کرده است.

مثلا در سیستم ترکیه اول یک شتابدهنده شروع می‌کند. اینکه شخص یک ایده اولیه دارد. یک طرح در ذهن شخص است و نمی‌داند از کجا شروع کند اولین قسمت شتابدهنده‌ها هستند که کمک می‌کنند طرح امکان سنجی شود.

اینکه آیا این طرح امکان سود دهی دارد یا نه و در جایگاه استارت آپی هست یا نه. استارت آپ نسبت به یک شرکت معمولی این ویژگی را دارد که بعد از اینکه به سود دهی میرسد نزدیک 70% سود دهی و رشد سرمایه باید داشته باشد.

نظر آقای احمدی پور در مورد کار شتاب دهنده‌ها 

در فاز اول شتاب دهنده‌ها یک تیم در اختیار شخص قرار می‌دهند که طرح و اعضای تیم را کمک کند و مشخص شود مثلا در 6 ماه نخست چه میزان رشد داشته اند و کمبودها و نیازهایی که دارند برای آنها رفع کنند.

در این قسمت هم دولت ترکیه حمایت می‌کند مثلا سیستم تو بیتاک برای حمایت کردن از طرح که بتواند یک پروتوتایپ اولیه بسازد بعد از دوره‌ها آموزش و فیلتر های که وجود دارد بیرون آمد دولت ترکیه یک وام بلا عوض میدهد وهدف دولت ترکیه این است که بتواند در فاز اول به مدت تقریبا 12 تا 18 ماه  این پروژه نمونه اولیه آن را تمام کند و وارد فاز بعد یعنی تجاری سازی شود.

در این فاز دولت ترکیه پکیج های حمایتی دیگری دارد. وام‌هایی خیلی خوبی هم بلا عوض هم قابل پرداخت به شرکت‌های کوچک برای تامین تجهیزات و امکانات صنایع داده می‌شود.

دولت سعی دارد در مراحل اولیه به جای وام حمایت های بلا عوض داشته باشد چون مشخص نیست این طرح خروجی داشته باشد. همچنین برای تامین نیروی انسانی دولت حمایت میکند. برای چند ماه تعدادی از نیروی کار با پرداخت حقوق به آنها حمایت میکند. سیستم ها بصورت جدا گانه حمایت میکنند.

مثلا کاسکای تا 50 هزار لیر به تکنوپارک آوانتاژ میدهد. یا در داخل تکنو پارک تا 75 هزار لیر حقوق کارمندان کمک میکند.

آقای حسنی: آیا خارجی ها هم میتوانند از این تسهیلات استفاده کنند؟

آقای احمدی پور: سیستمی که طرح ریزی شده است هیچ قسمتی از آن محدودیتی برای اینکه شخص خارجی باشد ندارد.

ثبت نام و پیگیری کارها همه از روی سامانه انجام می‌شود. خیلی از جاها کد ملی ترکیه هم نمیخواهد شخص با شماره پاسپورت میتواند ثبت نام کند. ولی مراحل که به جلو می‌رود بضی مسائل پیش می آید که هرچقدر پایه شخص در ترکیه قوی‌تر باشد بهتر است.

مثلا در قسمتی نیاز به حمایت دارد و می‌گویند باید مدرک تحصیلی شما مورد تایید دولت ترکیه باشد. در ترکیه سیستم های حمایتی متنوعی  وجود دارد.

بیشتر مراحل از طریق سامانه انجام میشود ومزیتی که دارد هر کدام از سیستم‌های حمایتی توبیتاک یا ایشکورباشد وقتی شما شرکت تاسیس می‌کنید یک مسئول قرار می‌دهند که پرونده شرکت را بررسی کند. که بیشتر مسائل توسط همین شخص که مسئول پرژه است پیش میرود. در این سیستم مزیتی که وجود دارد این است که ناظر به جزئیات شرکت آگاه است و مشاوره لازم را می‌دهند.

همه این مسائل در سیستم اداری ترکیه انجام می‌شود و باید شخص به زبان ترکی مسلط باشد. گزارش‌های دوره ای که برگزار می‌شود و باید به صورت دوره ای گزارشها مالی و عملکردی ارائه داد. باید در هر تیم شخصی باشد که مسلط به زبان ترکی باشد و گزارش ها و عملکردها را بنویسد.

آقای حسنی در مورد اینکه آیا با این مسئله روبرو می‌شویم که بگویند چون از یک سازمان یک بسته حمایتی گرفته ای دگر سازمانها بگویند ما حمایت نمیکنیم سوال فرمودند؟

در پاسخ سوال آقای حسنی آقای احمد پور گفتند: همه سازمانها یک قانون هایی دارند، همچین موضوعی وجود دارد،  مثلا اگر یک پروژه ای تعریف شد و از یک سیستم دولتی حمایت گرفت با همین پروژه نمی توان از یک سازمان دیگر هم بسته حمایتی گرفت. یک مثال میزنم مثلا ساخت خودروی برقی اگر از یک سازمان حمایت گرفته شد، چون برای این پروژه برآورد هزینه میشود و با توجه به آن حمایت میکنند و غیر معقول است از جای دیگر هم درخواست کمک کرد.

ولی بعد از اتمام پرژه توسط یک سازمان برای ادامه تحقیقات و نیازهای بوجود آمده سازمانهای دیگر هم حمایت میکنند. ولی یک فاکتور به دو سازمان دادن درست نیست. و داخل سیستم ثبت میشود و نمیتوان دوبار استفاده کرد.

آقای حسنی در مورد حداقل و حداکثر حمایتهایی که میشود پرسیدند که چقدر است؟

در جواب سوال آقای احمدی فرمودند: بستگی به پروژه دارد و توان سازمان که قرار است حمایت کند. مثلا برای تاسیس شرکت برای کارهای اولیه حداقل به 10 تا 20 هزار لیر نیاز است. برای شروع کار این مبلغ پرداخت میشود برای شروع کارهای تحقیقاتی برای نمونه سازی اولیه دولت یک پکیج 200 هزار لیری دارد که شامل نیروی انسانی و تجهیزات مصرفی که در دوره 16 الی 18 ماهه پرداخت میشود.

آقای حسنی: بسته های حمایتی که آیا برای حوزه های خاصی در نظر گرفته میشود یا نه ؟

در جواب سوال اقای حسنی آقای احمدی پور گفتند: نه برای حوزه ی خاصی نیست و هر سال ممکن است که دولت برای خودش یک سری اولویت بندی داشته باشد. مثلا 5 سال قبل حوزه هایی در زمینه دیتا بیس اولویت بیشتری داشت. در چند سال اخیر بیشتر اولویت بر روی سخت افزار است. آقای احمدی در ادامه گفتند: این حمایت ها بیشتر برای افرادی است که تداوم داشته باشند و قبل از شروع شرکت نیاز است شخص همه اصول و قوانین این سیستم را بداند و توجیه شده باشد. اگر این قابلیت در خودش و تیمش دید و توانست کامل ارائه دهد خط قرمزی نیست که از او حمایت نشود. شاید مثلا در زمان کرونا تجهیزات پزشکی در اولویت باشد. گیم استقبال خوبی میشود.

آقای حسنی در مورد فین تک سوال کردند که آیا حمایت میشود یا نه؟

در پاسخ سوال آقای اخمدی پور نظر داشتند که بحث فین تک با توجه به شرایط پیش آمده در بیت کوین و پرداخت های هوشمند در اولویت هستند.

 اقای حسنی: آیا فقط در زمینه هایتک حمایت صورت میگیرد یا موارد دیگر هم هست؟

در جواب سوال اقای حسنی آقای احمدی پور نظر دادند که اگر بحث موارد تحقیقاتی و هایتک باشد که نیاز به تحقیق و توسعه باشد می توانند از حمایت های توبیتاک استفاده کنند. اگر در زمینه توسعه فعالیت شرکتی و اقتصاد های خرد باشد KASKA گزینه خوبی است. در جهت تامین نیروی انسانی و تجهیزات و نمایشگاه های داخلی و خارجی همچنین گواهینامه های لازم و بحث های آموزشی همه بسته های حمایتی وجود دارد که میتوانند استفاده کنند.

در ادامه اقای حسنی در مورد تفاوتهایی که بین ایران و ترکیه است چه در بخش حصوصی و چه بخش دولتی برای حمایت های استارت آپی سوال کردند و نظر آقای احمدی پور را خواستند؟

در باره سوال پرسیده شده آقای احمدی گفتند من خیلی وقت است از اکو سیستم ایران جدا شده ام و نمیتوانم دقیق در مورد آن صحبت کنم ولی با ارتباطاتی که با دوستانم دارم در زمینه نرم افزار تیم های خیلی خوبی در ایران است. در ترکیه هم حمایت های دولتی خوبی وجود دارد. بیشتر تیم هایی که در ترکیه فعالیت دارند هدفشان خارج از ترکیه است، اینکه بتوانند سرمایه گذار از اروپا بگیرند که هم کمک به اکو سیستم ترکیه میشود هم خودشان سریعتر وارد بازار های جهانی میشوند. در ایران هزینه ها بسیار پایین است ولی در ترکیه حمایت های دولت و ارتباطات خارجی بیشتری وجود دارد و در ترکیه وارد شدن به بازارهایی جهانی راحتر تر است.

آقای حسنی در مورد اینکه اگر یک شخص یک طرح و ایده داشته باشد در حد پیش رشد یا یک بیزینس باشد و یک هایتک است میخواهد به ترکیه بیایید و وارد بازارهایی بین المللی شود اولین قدم چیست؟ آیا همان ورود به سیستم تکنوپارک است یا نه پیشنهاد دیگری دارید؟

در پاسخ سوال آقای احمدی گفتند: تکنو پارک نگوییم و بگوییم شتاب دهنده ها که جزئی از تکنوپارک است. اولین قدم شتاب دهنده است. از طریق شتاب دهنده ها و بواسطه آنها وصل شوند به سیستم های سرمایه گذار و این از نظر ذهنی هم میتواند باعث آرامش شود که از شتاب دهنده به عنوان یک پشتوانه  که از او حمایت میشود.

آقای حسنی در مورد نقاط ضعف اکو سیستم استارت آپی در ترکیه سوال کردند که چیست؟

در جواب سوال اقای حسنی آقای احمدی پور نظر داشتند که از دو بعد میتوان به این نگاه کرد یکی در مقایسه با ایران یکی با کل جهان. اکوسیستم ایران یک مزیتی دارد طرح هایی که در مرحله اول اگر طرح در دنیا رقیب های بزرگی داشته باشد میتواند در بازار ایران  خودش را تست کند و ببیند این محصول مورد استقبال قرار میگیرد یا نه. ولی در ترکیه این شرایط کمتر است و هر چقدر به سمت غرب برویم این رقابت شدیدتر میشود. شاید یک محصول اصلا وارد بازار جهانی نشود ولی در ایران مورد استقبال قرار بگیرد. در نگاه دوم اگر بخواهیم اکوسیستم ترکیه را با اروپا در نظر بگیریم اکوسیستم ترکیه جوان است و در مرحله آزمون و خطاست و یک سیستم بالغ نیست. هم آوانتاژ های زیادی می دهند هم اینکه سریع قوانین عوض میشود. ولی نسبت به اروپا وقت گذاشتن بر روی شرکت های زود بازده و استارتاپی در ترکیه بیشتر است. در ترکیه شرکت ها خیلی زودتر نسبت به اروپا رشد اولیه دارند و در فاز های بعدی به سمت جذب سرمایه اروپایی و امریکایی میروند.

در پایان لایو آقای حسنی ضمن تشکر از حضور آقای احمدی پور در لایو گفتند که یک فعالیت با آقای احمد پور شروع کردند که در ادامه اگر به نتیجه رسید حتما اطلاع رسانی خواهند کرد برای استارت آپ هایی که در ایران هستند و کسانی که دوست دارند وارد این اکو سیستم شوند از این تسهیلات استفاده کنند. و ما بتوانیم از آنها حمایت بکنیم.